(Oczy)wisty wiek – dojrzałe widzenie.

Jak to jest z długością życia człowieka ?

      W związku z postępem medycyny, profilaktyką chorób, jak również ograniczeniami zagrożeń dla człowieka  na całym świecie, nasza długość życia bardzo gwałtownie zwiększyła się w ciągu ostatnich 200 lat. Na początku historii człowieka, średnia długość życia wynosiła tylko 21 lat (niestety to wtedy nas zjadano). W średniowieczu, średnia długość życia dla mężczyzn posiadaczy gruntów wynosiła około 35 lat. Od początku XIX wieku średnia długość życia wzrosła, w wyniku lepszego dostępu do żywności, czystej wody i urządzeń sanitarnych i obecnie na świecie wynosi około 72 lata.

     Wzrost ludności oraz zwiększająca się długość życia ludzi powoduje, że wszystkie narządy, a w tym narząd wzroku podlegają procesowi starzenia. Większość chorób oczu, z którymi mamy do czynienia związany jest z dłuższym czasem pracy danego narządu, a w konsekwencji ze zmianami jakie zachodzą w komórkach.W przypadku narządu wzroku objawami tych zmian jest prezbiopia (starczowzroczność), jak również zaćma, jaskra, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem oraz retinopatia cukrzycowa ( występująca najczęściej po 60 roku życia). Przyczynami szybszego starzenia się narządu wzroku są także nasze zaniedbania nadmierna ekspozycja aparatu wzroku ekstremalne czynniki takie jak np. długie siedzenie przed komputerem (o czym było napisane wcześniej link), niewłaściwe oświetlenie podczas pracy, narażanie oczu na działanie promieni słonecznych, przebywanie w zadymionych lub klimatyzowanych pomieszczeniach, niezdrowy styl życia (m.in. dieta) oraz nękające nas choroby (np. nadciśnienie, otyłość, cukrzyca).

           

Powieki ochrona naszych oczu i nie tylko.

    Nasza skóra się zmienia i pewnie Faceci są w stanie to zaakceptować, Panie na pewno trochę mniej nacierając swoją skórę kremami a to jednym na noc innym na dzień. No i właśnie co się dzieje ze skórą powiek? Powieki to oczywiście skóra która pokrywa i ochrania oko. Utrata elementów kolagenowych oraz elastynowych a także zmiana ich struktur z uporządkowanej na przypadkową w skórze powoduje jej zwiotczenie i w konsekwencji pojawienie się zmarszczek. Redukcja tkanki tłuszczowej oczodołu z wiekiem powoduje "zatopienie się" oczu podkreślając wiotkość skóry. Stan taki może również powodować opadanie powieki górnej oraz podwijanie powieki dolnej do wewnątrz lub na zewnątrz, a czynnikiem wpływającym na opadanie powieki górnej jest osłabienie mięśnia dźwigacza powieki górnej . Wraz z wiekiem następuje zmniejszenie produkcji łez u osób starszych. Stan taki wraz z zanikiem otaczających oko tkanek może prowadzić do ryzyka zakażeń oka. Jeśli z kolei kanalik nosowo-łzowy stanie się niedrożny w związku samoistnym jego zwężenia może powodować to nadmierne łzawienia oczu . 

A co z rogówką ?

     Z biegiem czasu zmiany zachodzą w całej gałce ocznej. Zmiany rogówki to zmniejszenie połysku rogówki, zwiększona jej wrażliwość oraz wzrost podatności komórek rogówki na uszkodzenia. Komora przednia  oka może stać się płytsza szczególnie u osób, które mają małe oczy z nadwzrocznością osiową (czyli z plusami, ale takimi gdzie długość gałki jest krótsza niż normalnie). Proces ten prowadzi również do hamowania odpływu cieczy wodnistej. Gromadzenie się cieczy może prowadzić do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Znaczące utrudnienie jej odpływu spowodowane starzeniem jest jedną z głównych przyczyn wystąpienia jaskry

Hmmm jakiś problem z czytaniem ?

     Zachodzące zmiany w tęczówce oka wpływają na wielkość źrenicy. Wraz z wiekiem źrenice stają się mniejsze i trudniejsze do rozszerzenia nawet przy użyciu środków farmakologicznych. Kształt i zmiany napięcia ciała rzęskowego z wiekiem, jak również zmniejszenie sprężystości torebki soczewki i zawartości włókien soczewki powoduje zmniejszenie amplitudy akomodacji. Wymienione czynniki oraz to iż mała źrenica wolno reagująca na zmiany natężenia światła „wpuszcza” do wnętrza oka małe jego ilości wymaga stosowania dodatku do korekcji w postaci soczewek plusowych (progresywnych, dwuogniskowych lub do czytania). Zmiany, które zachodzą w soczewce są zmianami, które prawdopodobnie najbardziej wpływają na nasz wzrok.

Świat w innych kolorach.

     Soczewka jest strukturą wielowarstwową przez co wraz z upływem lat w jej strukturze pojawiają się kolejne warstwy. Narastanie warstw powoduje kompresje starszych warstw do jej wnętrza. Brak możliwości usuwania warstw starszych prowadzi do zwiększania jej średnicy. Tworzeniu się nowych, koncentrycznie układających się włókien soczewki towarzyszy zagęszczenie i stwardnienie jądra. Białka soczewki ulegają przemianom chemicznym w białka o wysokiej masie cząsteczkowej. Powstające w ten sposób skupiska białkowe powodują zmiany refrakcji, rozproszenie promieni świetlnych i spadek przejrzystości soczewki co prowadzi do zaćmy starczej. Po 70-tym roku życia soczewka jest trzykrotnie większa niż w 20-tym roku życia. W konsekwencji wzrost grubości i elastyczności powoduje iż stajemy się nadwzroczni więc aby przeczytać książkę musimy trzymać ją coraz dalej od oczu lub używać dodatkowych soczewek skupiających. Po 70-tym  roku życia tendencja ta odwraca się i stajemy się bardziej krótkowzroczni. Soczewka człowieka wraz z wiekiem absorbuje więcej światła niebieskiego (410 nm) z powodu nagromadzenia żółtych pigmentów w strukturze. Zmiana ta wpływa na obieranie kolorów. Zmniejsza to zdolność oka do rozróżniania barw w zakresie zielony – niebieski - fioletowy. Inaczej też widzimy kolor żółty. Rezultatem tych zmian jest postrzeganie odcieni niebieskich jako ciemniejszych, a odcieni żółtych - jako mniej jasnych niż są one postrzegane przez oko młodej zdrowej osoby.

  Starzenie wpływa w znaczny sposób na funkcjonowanie układu wzrokowego.  U osób wraz wiekiem dochodzi do twardnienia i zmiany zabarwienia soczewki. Taki stan może prowadzić do tego, że osoby te mogą skarżyć się na odblaski szczególnie w słabym oświetleniu ( np. przy jeździe samochodem) z powodu rozpraszania światła. Jednocześnie oko takiej osoby do prawidłowego widzenia potrzebuje więcej światła niż osoba młoda. Zmniejszenie wrażliwości na kontrast jest stopniowe i następuje wraz ze zmętnieniem struktur optycznych oka. Zmniejszenie wrażliwości na kontrast pociąga za sobą zmniejszenie zdolności starszej osoby do postrzegania głębi. Zmniejszona percepcja głębi sprawia iż takim osobą trudniej jest ocenić odległość w ulicznych korkach oraz wykonać skomplikowane manewry podczas jazdy samochodem.

  Zmniejszenie liczby czopków w dołku powoduje ograniczenie widzenia barw. Dołek jest najważniejszą częścią plamki odpowiedzialnej za nasze centralne i  najostrzejsze widzenie. Percepcja i rozróżnienie pewnych barw od siebie jest trudniejsze niż innych np. rozróżnienie koloru błękitnego od zielonego jest trudniejsze niż czerwonego od żółtego. Zmiany takie jednak stają się jeszcze bardziej widoczne wraz z wiekiem. Dlatego wraz wiekiem wrasta preferencja kontrastujących ze sobą ciepłych barw. Ponadto światło niebieskie jest tłumione (wygaszane) przez soczewkę oka starzejącego się. Prowadzi to do postrzegania obrazu świata z barwami przesuniętymi w kierunku żółtego. Starsze osoby mają trudności z adaptacją do jasnego światła i ciemności oraz ich układ optyczny nie jest w stanie tolerować odblasków.

W zdrowym ciele, zdrowy wzrok?

   

            
 

Czy to jak żyjemy może wpływać na nasze widzenie?

Wiele osób siedzących w domach, biurach cały czas wpatrzeni są w ekran monitora. Nawet Ty teraz czytając mojego bloga kiedy ostatni raz dałeś odpocząć swoim oczom ……..??? No właśnie za rzadko. (Przerzucenie wzroku z komputera na telewizor i potem na telefon niestety się nie liczy J).  Elektronika wdarła się w nasze życie, i niestety nie chce z niego wyjść. W mojej praktyce (a jestem optometrystą J ) bardzo często przychodzą osoby które uskarżają się na widzenie, podając cały czas te same objawy. Oczy mnie szczypią, pieką, mam uczucie piasku pod powiekami, po kilku godzinach pracy przy komputerze meczy mi się wzrok, oczekując magicznych okularów które zaradzą wszystkim problemów (oczywiście niektórym można). Życie jest jednak dużo łatwiejsze. Odejdź od komputera, po prostu rusz się. No i pewnie zaraz trafi na mnie fala krytyki. Ale jak to przecież to moja praca nie dam rady. Ok, wiec zrób sobie przerwę (ale nie sięgając po telefon i sprawdzając nowe wpisy na facebooku) tylko popatrz np przez okno, pomrugaj wystarczy ze taka przerwa będzie trwała 20 sekund raz na 30 min czy to długo? Raczej szef się nie zorientuje.

                To że w chwili obecnej mamy nagonkę na zdrową żywność i aktywny tryb życia to większość osób może odczuć. Wszytko jest fit, light, gluten free itp. Ale jak to jest z tym ruchem i moim (naszym) wzrokiem. Wiele zaburzeń widzenia ma oczywiście podłoże genetyczne, ale to jak żyjesz ma wielki wpływ na to jak widzisz. Opierając się na badaniach naukowców University of Wisconsin-Madison stwierdzono że brak ruchu, źle zbilansowana dieta i przede wszystkim palenie zwiększa ryzyko wystąpienia AMD ( zwyrodnienie plamki żółtej).

                Co więc można robić żeby nasze oczy były z nas dumne. Na pewno jeśli zmagasz się nawykiem jakim jest palenie tytoniu. Jeśli to zrobisz to najprawdopodobniej twoja wydolność organizmu się zwiększy ale zadbasz o oczy. Dym papierosowy działa szkodliwie na spojówkę oka jak i jego tylny odcinek. Chemikalia w nim zawarte przyczyniają się do zwiększenia ryzyka powstawania AMD, zaćmy jądrowej, suchości oka ( tak może to być przeciwwskazanie do noszenia soczewek kontaktowych).  

                Czy zważasz na to co jesz ? Brak czasu ciągła praca, stres szybki tryb życia wymusza na nas jedzenie tego co jest szybkie i niekoniecznie zdrowe. Dieta zdrowa dla oczu to dieta bogata w owoce, warzywa, ryby, orzechy. To właśnie witaminy z grupy B i E przeciwdziałają powstawianiu zaćmy a kawas omega-3 pomaga utrzymać w zdrowiu naczynia krwionośne  w gałce ocznej. Razem ze zdrowym żywieniem wiąże dbanie o swoją wagę (i nie chodzi tylko o czyszczenie wagi łazienkowej). Utrzymanie prawidłowej wagi zapewnia utrzymywanie prawidłowej gęstości pigmentu w plamce, ale i nie tylko bo warunkuje to prawidłowy przepływ w naczyniach znajdujących się w oku. Jeśli do tego wszystkiego dorzucimy kilka treningów (zachęcam do biegania lub jazdy na rowerze) zapewnimy w ten sposób dopływ tlenu do nerwu wzrokowego. Natomiast trening aerobowy (czyli taki gdzie tętno nie będzie zbyt wysokie) wpłynie na zmniejszenie ciśnienia śródgałkowego.

                

Więc wstańmy od komputerów, porzućmy telefony, zgaśmy papierosy i wyjdźmy na zewnątrz patrząc jaki świat w koło jest piękny. Widzisz tak jak żyjesz, a żyjesz tak jak TY chcesz.